Rodzaje talerzy kuchennych, czyli w czym podać makaron, zupę i przekąski?

Talerze kuchenne to nie tylko te płaskie i głębokie. Choć one właśnie stanowią podstawę wyposażenia każdej kuchni. Jakie talerze jeszcze warto kupić? Te do serwowania ciast, przekąsek, owoców i świątecznych potraw. Warto poznać różne rodzaje talerzy w gastronomii, by w jak najlepszym stylu podawać posiłki dla domowników i dla zaproszonych gości.

Talerze, kubki i garnki. To zdecydowanie podstawa, która powinna znajdować się w każdej kuchni. Z racji tego, że tego typu artykuły będą nam służyć codziennie do serwowania przygotowanych posiłków, warto wybrać odpowiednie rodzaje talerzy kuchennych, dostosowane do naszych potrzeb i najczęściej serwowanych dań, a także dopasowane do innych elementów zastawy. Jeśli interesują nas rozwiązania dla 2-6 osób możemy zakupić wybrane talerze na sztuki. Ale jeśli zamierzamy skompletować serwis dla większej liczby osób, to możemy od razu kupić gotowy zestaw obiadowy i ewentualnie dokupić pojedyncze talerze przeznaczone do serwowania przekąsek czy typowo dekoracyjne.

Podstawowe rodzaje talerzy:

• obiadowe płytkie
• głębokie
• deserowe
• do przekąsek
• dekoracyjne
• spodki do filiżanek
• gourmet

Podział talerzy ze względu na materiał wykonania

Przeznaczenie talerzy to nie jedyne kryterium, na podstawie którego możemy określić rodzaje talerzy kuchennych. Wyróżniamy jeszcze takie kryteria jak: materiał wykonania i kształt. I tak dzieląc talerze ze względu na materiał mamy te najpopularniejsze talerze porcelanowe i ceramiczne, praktyczne szklane, ekologiczne bambusowe i drewniane, lekkie plastikowe, a nawet metalowe i kamienne.

Talerze porcelanowe

Talerze z porcelany dostępne na sztuki to zdecydowanie najpopularniejsze artykuły w swojej kategorii. Warto wiedzieć, że porcelana jest jednym z rodzajów ceramiki, ale tym najszlachetniejszym, ponadczasowym i zdecydowanie droższym od pozostałych. Wytwarzana jest z glinki kaolinowej, skalenia oraz kwarcu i wypalana w bardzo wysokich temperaturach, dzięki czemu cechuje się wytrzymałością i wysoką odpornością na wilgoć. Jeśli zależy nam na naczyniach śnieżnobiałych, to szukać ich musimy właśnie wśród przeświecających wyrobów porcelanowych. Fajans czy porcelit, czyli inne rodzaje ceramiki, nie będą już zachwycać taką bielą, są szarawe.

Inne talerze ceramiczne

Drugie miejsce na podium popularności zajmują inne talerze ceramiczne (porcelit, fajans), wytwarzane z nieco gorszych jakościowo surowców, przez co cechują się mniejszą odpornością na uszkodzenia mechaniczne i większą kruchością. Jak już wcześniej wspominałam, wśród takich talerzy ceramicznych trudno znaleźć śnieżnobiałe naczynia. Kolor biały będzie tu zawsze nieco „zanieczyszczony”, stąd też szarawy. Na pierwszy rzut oka może nie być to widoczne, ponieważ naczynia ceramiczne pokrywa się białym lub kolorowym szkliwem. Czasami ma to swój urok. Dla przykładu weźmy chociażby talerze Bolesławiec, zdobione pięknymi wzorami. Kremowa barwa ceramiki doskonale współgra z ludowymi motywami – nie potrzeba tu eleganckiej porcelany, ale tradycyjnego, folkowego charakteru. Oprócz jasnych naczyń możemy oczywiście zdecydować się na te kolorowe – pastelowe, szare, brązowe, zdobione wzorami.

Talerze kamionkowe

To nie koniec naczyń ceramicznych. Na wyróżnienie zasługują jeszcze talerze kamionkowe. Choć kamionka to również rodzaj ceramiki, to zdecydowałam się na jej osobny opis. Wszak naczynia z niej wykonane mają niepowtarzalny charakter, doskonale podkreślający naturalne materiały. Kamionkowe talerze wytwarzane są z gliny z dodatkiem szamotu lub piasku kwarcowego. Jeszcze surowe naczynia pokrywa się zwykłą solą lub proszkiem z innych minerałów, by na ich powierzchni, podczas wypalania w wysokich temperaturach, wytworzyła się szklista powłoka (glazura). Kamionkę wykorzystuje się przede wszystkim do produkcji beczek do kiszenia ogórków i kapusty, garnuszków do smalcu i różnorodnych miseczek. Kamionkowe wyroby nigdy nie są przezroczyste. Na próżno w nich szukać prześwitów, które dostrzec możemy w tych wyprodukowanych z porcelany. Ciężkie i grube talerze z kamionki cechują się wysoką odpornością na uszkodzenia mechaniczne, działanie kwasów i wody. Prezentują się bardzo oryginalnie – często mają nieregularne kształty i niejednolite kolory. Warto wiedzieć, że kamionka dobrze utrzymuje ciepło, dlatego sprawdzi się świetnie do serwowania gorących zup.

Talerze szklane

Talerze wykonane ze szkła, wbrew pozorom, wcale nie muszą być wyłącznie przezroczyste! Talerze szklane mogą być również białe, czarne, kolorowe lub wzorzyste. Na pierwszy rzut oka mogą sprawiać wrażenie tych ceramicznych, jednak po wnikliwym przyjrzeniu się zauważymy, że są lżejsze i bardziej „prześwitujące”. Te pozbawione zdobień są najczęściej dostosowane do mycia w zmywarce i do użytku w kuchence mikrofalowej. Wykonane ze szkła hartowanego o zwiększonej odporności i wytrzymałości. Proste i praktyczne doskonale sprawdzą się do codziennego serwowania posiłków. Choć nie zachwycają jak te porcelanowe, to warto docenić je ze względu na stosunkowo niską cenę, odporność na obicia i praktyczność.

Talerze bambusowe

Naczynia bambusowe, a w tym talerze, zdobywają coraz większa popularność. Naturalny materiał wykonania, włókno bambusowe, stanowi doskonałą alternatywę dla tworzyw sztucznych – jest wytrzymałe, lekkie, ekologiczne i biodegradowalne. Dostępne w przeróżnych wzorach i kolorach, prezentujące się bardzo naturalnie i estetycznie. To świetny zamiennik dla plastikowych talerzyków dziecięcych czy piknikowych.

Talerze drewniane

Talerze wykonane z drewna są grubsze i cięższe niż te bambusowe. Zazwyczaj pełnią funkcję dekoracyjną i przeznaczone są do serwowania owoców i przekąsek. Te impregnowane nie będą się odbarwiać, ani pochłaniać wilgoci. Oprócz funkcji praktycznej, będą pełniły też funkcję ozdobną. Mogą być ustawione w kuchni, jadalni lub salonie. Dostępne w ciekawych kształtach, z dekoracyjnymi żłobieniami lub zdobione kolorowym wzorem.

Talerze z tworzywa sztucznego

Talerze plastikowe są lekkie, dostępne w różnych kształtach, wzorach i kolorach. Nie ma tu ryzyka stłuczenia czy obicia, jak w przypadku naczyń ceramicznych. Te w kształcie choinki, mikołaja czy bałwana będą doskonałe do podawania świątecznych przekąsek – mandarynek, pierniczków, orzechów, kawałków ciast i innych. Lepiej nie serwować na nich gorących dań. W ofercie naczyń plastikowych znajdziemy też talerze obiadowe, ale przeznaczone dla… dzieci! Tak, to idealne produkty dla maluchów. O mniejszej pojemności, z motywami bajkowych bohaterów, nie potłuką się, gdy zostaną zrzucone. Małe miseczki, talerzyki, a nawet talerze dzielone. W przypadku talerzy plastikowych dla większych użytkowników, warto wykorzystać je jako naczynia wielokrotnego użytku na grillu, pikniku czy pod namiotem.

Talerze kamienne

O ile talerze ceramiczne i szklane przeznaczone są przede wszystkim do serwowania codziennych posiłków, o tyle talerze kamienne przeznaczone są na specjalne okazje. Naczynia wykonane z kamienia łupkowego mogą przybierać różne kształty – okrągłe, owalne, kwadratowe i prostokątne. Impregnowane specjalnym preparatem przeznaczone są do kontaktu z żywnością, dlatego śmiało możemy podać na nich różne przekąski, zarówno na zimno, jak i na gorąco – kawałki sera, wędlin, owoce, sushi, zapiekaną bagietkę, koreczki i inne finger foods.

Talerze metalowe

Jakie są jeszcze rodzaje talerzy? Stalowe lub metalowe platerowane. Niezwykle wytrzymałe, nie stłuką się jak te ceramiczne i nie pękną jak te plastikowe. Odporne na niskie i wysokie temperatury, a także łatwe do utrzymania w czystości. Prezentują się bardzo elegancko. Kojarzą się raczej z półmiskami do serwowania zimnych i gorących dań. Mogą pełnić też funkcję tacy, na której podamy napoje. Zaserwujemy na nich wędliny, sery, owoce i inne przekąski.

Rodzaje i zastosowanie talerzy

Talerze kuchenne możemy podzielić również ze względu na ich zastosowanie. Biorąc pod uwagę ich przeznaczenie, możemy wymienić takie rodzaje talerzy w gastronomii jak te przeznaczone do dań głównych, zup, deserów, przekąsek, a także takie typowo dekoracyjne i pod filiżankę.

Talerze obiadowe płaskie

Kupowane od razu w komplecie lub na sztuki. Talerze obiadowe stanowią podstawę zastawy stołowej. To właśnie na nich serwujemy dania główne – mięso z ziemniakami i surówką, pieczoną rybę z warzywami, porcję lazanii, naleśniki czy omlety. Mogą być to klasyczne okrągłe talerze porcelanowe, białe i bez żadnych zdobień. Ale mogą być to również ciekawie zdobione ceramiczne wyroby, z motywami kwiatów czy wzorów geometrycznych. Dostępne są też nowoczesne talerze kwadratowe, które bez problemu skompletujemy z talerzami głębokimi i deserowymi w tym samym kształcie. Najczęściej wykonane z porcelany, ceramiki, kamionki i szkła. Te plastikowe i bambusowe przeznaczone są do podawania posiłków dla dzieci.

Talerze głębokie

W parze z talerzami obiadowymi płaskimi idą talerze głębokie. Najlepiej, by jedne i drugie były utrzymane w tym samym stylu. Talerze głębokie posłużą do serwowania zup tradycyjnych i zup kremów, makaronów z sosami, kaszy i ryżu z mięsem i warzywami, gulaszu, potrawek i innych dań jednogarnkowych. Ich zastosowanie jest bardzo szerokie, dlatego wraz z talerzami płaskimi stanowią oczywistą podstawę w kuchni. Okrągłe lub kwadratowe. Ceramiczne, szklane lub kamionkowe. Białe, czarne, kolorowe, jednolite lub zdobione wzorami.

Talerzyki deserowe

A po obiedzie czas na deser! Do kompletu z talerzami płaskimi i głębokimi należy dobrać jeszcze talerzyki deserowe – mniejsze i przeznaczone do serwowania słodkich przekąsek po obiedzie lub w ramach spotkania przy kawie. Talerzyki deserowe są najczęściej dołączane do serwisów obiadowych i typowych serwisów kawowych. Można je również zakupić na sztuki. Podobnie jak te wcześniej wymienione mogą być wykonane z różnych materiałów i występować w różnych kształtach. To po prostu mniejsze wersje płaskich talerzy obiadowych. Podamy na nich kawek ciasta, muffinkę czy sałatkę owocową. Te małe talerzyki posłużą nam również przy śniadaniu czy kolacji – zaserwujemy na nich tosty, gofry, kanapki, mniejszą porcję jajecznicy, pankejki i inne posiłki.

Talerze na przekąski

O ile talerze płaskie, głębokie i deserowe możemy zakupić od razu w całym zestawie, o tyle praktyczne talerze na przekąski zazwyczaj nie są dołączane do tego typu kompletów. Dostępne są po prostu do kupienia na sztuki. Jak sama nazwa wskazuje, przeznaczone są do serwowania przekąsek. Co na nich podawać? Wszystko zależy od materiału wykonania i od ich ogólnego wyglądu. Na kamiennych prostokątnych talerzach warto podać sushi, kawałki serów i wędlin. Okrągłe marmurowe czy porcelanowe warto potraktować jak deski do serwowania serów i przekąsek typu finger food. Plastikowe w kształcie gwiazdy czy choinki sprawdzą się na świątecznym stole, wypełnione mandarynkami i pierniczkami. Z kolei te drewniane w kształcie zająca wykorzystamy w czasie Wielkanocy. Tego typu talerze wyróżniają się ciekawym kształtem, fakturą, wzorem i kolorem. Zresztą sami zobaczcie, bo nie sposób ich wszystkich opisać:

Talerze dekoracyjne

Pełnią podobną rolę jak te na przekąski. W tej grupie znajdziemy jednak same talerze ozdobne, zachwycające ciekawym kształtem, żłobieniem, wzorem czy kolorem. Sprawdzą się jako naczynia do podawania owoców i przystawek, ale również jako podstawki pod świece i inne stroiki. Talerze dekoracyjne, oprócz swojej funkcji praktycznej, będą pełnić też funkcję dekoracyjną, stając się oryginalną ozdobą stołu czy blatu.

Talerze typu Gourmet

To dość ciekawy rodzaj talerza kuchennego. Być może jeszcze o nim nie słyszeliście… To czas najwyższy! Gourmet, z języka angielskiego „smakosz”, to talerz przeznaczony do serwowania wykwintnych dań, wykonany z wysokiej jakości porcelany. Zazwyczaj wyróżniający się oryginalnym, nieregularnym kształtem, choć nie zawsze. Nie chodzi tu o naczynia w kształcie gwiazdy czy serca, ale o bardziej eleganckie i wysublimowane, a zarazem niesztampowe naczynia. Dlatego też kolorowe plastikowe talerzyki nie będą zaliczać się do tej grupy, ale już eleganckie porcelanowe talerze, białe lub kolorowe, owszem.

Spodki do filiżanek

Talerzyki pod filiżanki nie służą do podawania posiłków, ale należy o nich wspomnieć. Nie należy ich mylić z, wcześniej już wspomnianymi, talerzykami deserowymi. Służą jedynie jako podstawki pod filiżanki czy szklanki – mają nawet charakterystyczne okrągłe wgłębienie na środku, do którego powinno wpasować się dno filiżanki. Na spodkach nie podajemy deserów. Stawiamy na nich filiżankę napełnioną kawą czy herbatą, ewentualnie kładziemy obok ciasteczko. Wykonane z porcelany, ceramiki lub szkła, czyli takich materiałów, z których mogą być wykonane naczynia do serwowania kawy czy herbaty. Spodki dostępne tutaj.

Choć wydawać by się mogło, że wybór talerzy kuchennych, to przecież nic takiego ważnego, to przecież są to artykuły, których używamy codziennie! Dlatego też nie powinniśmy decydować się na pierwsze lepsze naczynia. Wybierzmy takie, które posłużą nam długo do serwowania codziennych i odświętnych posiłków, a jednocześnie będą piękną ozdobą stołu. Te obiadowe i deserowe mogą być wykonane z wysokiej jakości porcelany, popularnej ceramiki, swojskiej kamionki lub praktycznego szkła hartowanego. Te przeznaczone do serwowana przekąsek mogą być także drewniane, bambusowe, plastikowe, metalowe lub kamienne… Możliwości jest od groma! Znając rodzaje talerzy i ich zastosowanie na pewno odpowiednio skompletujemy całe kuchenne wyposażenie.