Książki kucharskie oferują przepisy z kuchni polskiej, doskonałe dla dzieci, dla miłośników ciasta, dań wegetariańskich i wielu innych. Inspirują i pomagają przygotować różnorakie potrawy – od tych prostych do bardziej wykwintnych, doskonałych na proszone kolacje. Jaka była pierwsza książka kucharska, a jakie książki dostępne są teraz?
Zarówno miłośnicy gotowania, jak i początkujący kucharze na pewno docenią książki kucharskie. Tym bardziej, jeśli będą dotyczyły tego, co lubią najbardziej. Książka kucharska może być bogactwem pomysłów na zdrowe odżywianie, a także zbiorem przepisów na ciasta, zupy, ryby i szybkie dania. W takiej książce zawsze znajdzie się przepis, który zainspiruje nas do kulinarnych wariacji. Warto poznać krótką historię kucharskich książek i rozeznać się w tych współczesnych.
Książki kucharskie – historia w pigułce
Pierwsza książka kucharska powstała już u schyłku XVI wieku. Był to zbiór podstawowych przepisów kulinarnych zbudowanych z trzech elementów – nazwy potrawy, spisu niezbędnych składników potrzebnych do przygotowania potrawy oraz sposobu jej przygotowania. Wcześniej przepisy były przekazywane ustnie, z pokolenia na pokolenie. Dlatego ich spisanie było nie lada zaskoczeniem!
Natomiast w Polsce pierwsze książki kulinarne, a zarazem pierwsze poradniki dotyczące prowadzenia gospodarstwa domowego, ukazały się dopiero w drugiej połowie XIX wieku. Były to książki kucharskie pisane przez kobiety i z dedykacją dla kobiet. Ówczesne panny na wydaniu coraz więcej wagi przykłady do wykształcenia i poświęcały swój czas na naukę. W związku z tym, rzadziej podglądały swoje mamy, babcie i prababcie w kuchni. Nie starczało im czasu, by uczyć się od nich sztuki gotowania, ale po zamążpójściu i tak obowiązek prowadzenia domu i podejmowania gości spoczywał na ich barkach. Spisanie przepisów w formie książki kucharskiej okazało się strzałem w dziesiątkę!
Książki te były wzbogacano również o porady dotyczące urządzenia kuchni, przechowywania żywności, zasad układania menu oraz planowania posiłków. Dlatego też książki kucharskie były wzbogacone o takie informacje jak na przykład sposób urządzenia kuchni i przechowywania żywności, zasady układania menu i planowania posiłków. Jedna z najbardziej znanych książek z tamtego okresu to wydanie Lucyny Ćwierczakiewiczowej „365 obiadów za pięć złotych” z roku 1858 (wydana w Warszawie).
Książki kucharskie zawsze obrazowały czasy, w których były wydane. Dla przykładu, w czasie okupacji, czyli w czasach skrajnej reglamentacji żywności, ukazała się książka kucharska autorstwa Elżbiety Kiewnarskiej, która uczyła jak ugotować zupę rybną bez… ryby! Później, w czasach PRL-u, popularne były książki kucharskie, które uczyły jak sprytnie wykorzystać w procesie gotowania dostępne na rynku półprodukty albo czym zastąpić niedostępną na rynku cytrynę. W ówczesnych czasach wiele przepisów było opartych na potrawach mącznych i warzywnych, ponieważ mięso było towarem deficytowym.
Od tamtego czasu wiele się zmieniło. Zmieniły się czasy, obyczaje kulinarne, standardy żywienia i dostępność produktów. Dzisiaj gotują zarówno kobiety, jak i mężczyźni. Do kuchni dopychają się także dzieci! Nie brak książek z prostymi przepisami, dedykowanymi właśnie tym najmłodszym kucharzom. Co dzisiaj znajdziemy w księgarniach?
Książki kucharskie i zdrowe odżywanie
Zdecydowanie coraz więcej osób przykłada wagę do zdrowego stylu życia, który przekłada się na większą aktywność fizyczną, ale również zmiany w kuchni. Wiele przepisów na zdrowe posiłki znajdziemy w książce kucharskiej „Żyj zdrowo i aktywnie z Anną Lewandowską”. Wydanie zawiera nie tylko przepisy i zdjęcia apetycznych dań, ale również wskazówki jak łączyć produkty żywnościowe i komponować z nich posiłki.
Ciekawą propozycją są również „Moje zdrowe przepisy” Beaty Pawlikowskiej. Autorka książki podsuwa propozycje zdrowych i prostych dań wegetariańskich, takich jak kasza pęczak z brokułami, kasza jaglana z kminkiem czy warzywna zupa krem. Książki kucharskie wegetariańskie będą doskonałym podarkiem dla zwolenników takiego sposobu odżywiania.
Książka kucharska i dieta bezglutenowa
Dieta bezglutenowa, czyli dieta z wyłączeniem pszenicy to sposób odżywiania osób cierpiących na celiakię i nietolerujących glutenu. Dla osób, dla których gluten okazuje się szkodliwym składnikiem, przeznaczone są produkty z mąki ryżowe, sojowej, gryczanej, kukurydzianej, prosa i komosy ryżowej. Książka kucharska „Kuchnia polska bez pszenicy” Marty Szloser i Wandy Gąsiorowskiej to zbiór ponad 300 przepisów i porad gotowania tradycyjnych potraw, ale w nieco odmienionej formie – bez glutenu!
Książka kucharska autorstwa Jamiego Olivera, czyli proste przepisy na szybkie dania
Jamie Oliver to brytyjski kucharz znany z kulinarnych programów, a później i z kucharskich książek. „15 minut w kuchni” to książka kucharska z prostymi i superszybkimi przepisami, które da się zrealizować w tytułowe 15 minut. Bogato ilustrowane wydanie zawiera również informacje o ilości porcji oraz kaloryczności każdej potrawy. Wśród przepisów znajdziemy takie z wykorzystaniem kurczaka, wołowiny, wieprzowiny, jagnięciny, ryb, ale również przepisy wegetariańskie, na zupy, makrony i śniadania.
Apetyczne książki kucharskie – Nigella Lawson
Nigella Lawson to również brytyjska autorka książek oraz programów kulinarnych. Nigella dobrze wie jak przygotować apetyczne dania, na których widok każdemu będzie ciekła ślinka! Swoje sekrety zdradza w książkach kucharskich „Nigella gryzie” i „Nigella ucztuje”. Znajduje się tam wiele przepisów na wytrawne dania, ale i słodkie desery. Razem z autorką możemy przygotować placuszki z łososia, domowy makaron, kiełbaski z soczewicą oraz kuleczki fondue czy pączki z dżemem.
Własna książka kucharska – przepiśnik na prezent
Mimo ogromnej liczby dostępnych na rynku książek kucharskich, tak bogato ilustrowanych, wraca moda na tworzenie własnych, oryginalnych książek kulinarnych. Własne zapiski bazują na przepisach przekazywanych z ust do ust, z pokolenia na pokolenie, wyciętych w czasopiśmie albo znalezionych w internecie. Wszystkie te informacje możemy zbierać w przepiśniku, czyli domowym notatniku kulinarnym. Kolorowy i praktyczny, z gotowymi poradami, ale i miejscem na własnej uwagi. Pomoże posegregować i uporządkować już posiadane przepisy i sukcesywnie dopisywać te nowe. Własna książka kucharska to doskonały pomysł na prezent – dla koleżanki, mamy czy babci.
