Smaczne i aromatyczne pierniczki to obowiązkowy wypiek na święta Bożego Narodzenia. Wycięte w różnych kształtach i ozdobione kolorowym lukrem wprowadzą do każdego domu niezwykłą atmosferę. Jak i w czym przechowywać takie pierniki, żeby były miękkie po upieczeniu, ale wciąż pełne korzennego aromatu? Ile czasu mogą w ogóle leżeć pierniczki świąteczne, by zachowały swoją świeżość? I co zrobić z twardymi piernikami, jeśli już się takie przytrafią?
Pierniczki, czyli korzenne ciasteczka w różnych kształtach, to bez wątpienia obowiązkowy punkt na liście bożonarodzeniowych przysmaków. Pierniki świąteczne można wypiekać na długo przed świętami – nawet na początku listopada. Wcześniejsze wypieczenie pierniczków pozwala nabrać im odpowiedniej miękkości, a dodatek miodu i przypraw korzennych wydłuża ich termin przydatności do spożycia. Już w I połowie listopada warto zabrać się za wyrabianie dojrzewającego ciasta na piernik staropolski. Wtedy też można wypiekać już katarzynki, które tradycyjnie, tuż po upieczeniu są twarde. W kolejnych tygodniach zabierz się za pieczenie klasycznych, wykrawanych pierników, niemieckich Springerle i Lebkuchen, holenderskich Speculoos czy szwedzkich Pepparkakor. Pieczenie pierniczków tuż przed Bożym Narodzeniem, bez żadnego zapasu czasowego, to bardzo ryzykowny krok! Dlaczego? Bo mogą nie zmięknąć dostatecznie. Jedynym wyjściem z takiej sytuacji jest wypiek pierniczków, które do razu po upieczeniu są miękkie.
Jak i w czym przechowywać wcześniej wypieczone pierniki do świąt, żeby stały się miękkie, ale zachowały swój niezwykły aromat? I w ogóle jak długo miękną pierniki? Mam nadzieję, że mój krótki poradnik będzie odpowiedzią na tego typu pytania. Dowiesz się również, na czym polega przechowywanie upieczonego już piernika staropolskiego, a także co zrobić, żeby pierniki nie były takie twarde, jeśli już tak się zdarzy!
Pierniczki świąteczne – w czym tkwi sekret?
Pierniczki to mniejsze lub większe ciasteczka wypiekane z ciemnobrązowego ciasta, którego składnikami są zazwyczaj mąka, mleko, jajka, miód, cukier i przyprawy korzenne – cynamon, kardamon, gałka muszkatołowa, imbir, anyż czy goździki. Sama nazwa piernik wywodzi się od staropolskiego pierny, co oznacza pieprzny. Pierniczki nie mają mieć zatem łagodnego smaku, a wręcz przeciwnie – mocno korzenny i lekko ostry! Wypieczone pierniki możemy dodatkowo oblać lukrem, czekoladą lub masą marcepanową. Ozdobić cukrowymi perełkami, bakaliami czy kandyzowaną skórką pomarańczy.
Pierwotnie piernik był dobrem luksusowym ze względu na zastosowanie przypraw korzennych i bakalii, których import wiązał się z dużymi kosztami. Z początku był to symbol dobrobytu i wysokiego statusu społecznego, a w XIX wieku zaczął pojawiać się w domach chłopskich. W Polsce znane były przede wszystkich pierniki toruńskie i szczecińskie, a także pierniki wypiekane w Gdańsku. W Toruniu, już w XVII wieku pieczono słynne katarzynki! Co ciekawe, w tymże wieku, w polskich aptekach sprzedawano pierniki jako skuteczne remedium na różne choroby.
Piernik stanowił towar eksportowy, to znaczy, że wysyłano go do różnych zakątków świata. Z tego też względu receptura pierników była tak przemyślana, by mogły zachować jak najdłużej świeżość i aromat. Pierniki zawdzięczają swoją trwałość przyprawom korzennym, a także odpowiedniej strukturze – twardej i suchej. Dlatego warto wiedzieć, jak przechowywać pierniczki świąteczne po upieczeniu, by z czasem były odpowiednio miękkie.
Jak zrobić miękkie pierniki bożonarodzeniowe?
Jak upiec miękkie pierniczki świąteczne, które nie twardnieją? Jest na to sposób! Dodatek korzennych przypraw i miodu w tradycyjnych przepisach sprawia, że pierniki są dość twarde po upieczeniu i potrzebują nieco czasu (a czasami domowych sposobów), by zmiękły. Jeśli nie możesz doczekać się od razu miękkich wypieków, możesz nieco wpłynąć na ich strukturę.
Składniki na pierniki
Do pieczenia pierników bożonarodzeniowych zawsze używam jak najlepszych jakościowo produktów. Dobry miód i przyprawy to oczywiście podstawa! Najlepiej wybrać miód lipowy o płynnej konsystencji. Co ważne, nie należy podsypywać zbyt wiele mąki w czasie wałkowania ciasta na pierniki. Im więcej mąki, tym bardziej suche i twardsze będą wypieki. Zatem zwracaj na to uwagę!
Jeśli zabrałeś się za pieczenie pierników na krótko przed świętami, lepiej wybrać przepis, z którego tuż po upieczeniu uzyskasz miękkie pierniki. Są to najczęściej pierniki z dodatkiem drożdży – nie wymagają czekania, bo są od razu miękkie. Pamiętaj jednak, że tradycyjne pierniki, które przechowujemy przez kilka tygodni w pojemnikach, nabierają wspaniałej intensywności i miękkości – warto poczekać!
Wycinanie pierniczków
Jeśli zależy Ci na miękkich pierniczkach, nie możesz wypiekać ich zbyt cienko. Cienkie ciastka staną się szybciej twarde. Ciasto na pierniczki rozwałkuj na grubość ok. 1 cm i z takiego płata wycinaj kształty za pomocą wykrawaczy do ciastek. Foremki do pierników mogą przybierać przeróżne formy – choinki, bałwanki, gwiazdki, śnieżynki, prezenty, zwierzątka, serca i wiele, wiele innych. Możesz używać wykrawaczy metalowych lub plastikowych. Jedne i drugie sprawdzają się świetnie. Niektóre plastikowe wykrawaczki mają dodatkowo tłoczek, który ułatwia odciskanie dekoracyjnych kształtów na cieście.
Pieczenie miękkich pierników bożonarodzeniowych
Pierniki piecze się dość krótko. Czas pieczenia należy kontrolować, by nie wyjąć nagle z piekarnika czarnych i twardych wypieków… Klasyczne pierniki, w zależności od przepisu, piecze się zazwyczaj ok. 15 minut w temperaturze 160-170°C. Choć istnieją pewne wyjątki od tej reguły. Dla przykładu: pierniki katarzynki piekę w 190°C, a Springerle w 135°C. Jak widać, co przepis, to inny czas pieczenia.
Pierniczki – jak je przechowywać?
Wypieczone pierniczki najlepiej przełóż do dekoracyjnych puszek lub szklanych słoików, zamknij i przechowuj do kilku miesięcy. Więcej o pojemnikach polecanych do przechowywania pierników przeczytasz w dalszej części artykułu.
Lukrowanie pierników świątecznych
A kiedy dekorujemy pierniki świąteczne lukrem? Tuż po upieczeniu, czy raczej jakiś czas po? Jeśli chcesz w całości pokryć pierniki lukrem, zaczekaj, aż staną się odpowiednio miękkie. Lukier uniemożliwiłby chłonięcie wilgoci przez ciastka. Z kolei jeśli chcesz ozdobić je tylko delikatnymi wzorkami, które nie będą w 100% pokrywały wypieków, możesz zrobić to tuż po wystudzeniu pierników. W każdym razie, jeśli nie goni Cię czas, lepiej zaczekaj z dekoracją ciasteczek.
Jak przechowywać pierniki świąteczne po upieczeniu?
Już wcześniej wspominałam, że o wypieku pierników bożonarodzeniowych warto pomyśleć na jakiś czas przed świętami. Za pieczenie tych najtwardszych sztuk (np. katarzynek) możesz zabrać się już na początku listopada. Wtedy też warto wyrobić ciasto na piernik staropolski. Druga połowa grudnia to już naprawdę ostatni dzwonek na pieczenie korzennych pyszności. Jeśli nie miałeś wcześniej okazji do przygotowania pierników, to skorzystaj z przepisu, który owocuje miękkimi ciasteczkami od razu po upieczeniu. Jeśli masz jeszcze zapas czasu, wybierz tradycyjne przepisy na lekko twarde pierniki, które z dnia na dzień stają się coraz miększe i coraz pyszniejsze! W zamkniętym naczyniu mogą być przechowywane nawet do kilku miesięcy.
W czym najlepiej przechowywać pierniczki po upieczeniu?
Najlepiej zdecydować się na zamykany pojemnik, który utrzyma świeżość i aromat pierników, a jednocześnie pozwoli im na nabieranie miękkości. Może być to:
Dekoracyjna puszka na pierniki
Puszki na pierniki to doskonałe pojemniki do przechowywania tego typu wypieków. Nie tylko utrzymają świeżość ciasteczek, ale również staną się oryginalną dekoracją. Dostępne w przeróżnych świątecznych wzorach – znajdziesz puszki w kształcie serca, gwiazdy, bałwana, pingwinka i św. Mikołaja. Pojemniki metalowe mogą być zdobione nadrukiem renifera, gwiazdek, choinek i wieloma innymi motywami. Mniejsza puszki, wypełnione własnej roboty piernikami, będą też doskonałym pomysłem na aromatyczny prezent dla bliskiej osoby. Oczywiście zamiast świątecznej puszki możesz wybrać bardziej uniwersalny pojemnik, który sprawdzi się do przechowywania ciasteczek przez cały rok, nie tylko w okresie świątecznym. Metalowe puszki wyposażone są w wieczka, które pozwalają na szczelne zamknięcie pojemnika z zawartością, dzięki czemu pierniki nie tracą swojego aromatu, ale stają się z dnia na dzień coraz miększe.
Szklany słój z pokrywką
Jak jeszcze możesz przechowywać pierniki do świąt? Kolejnym pomysłem na naczynie idealne jest słoik na ciastka z pokrywką. Nie jest to zwykły słoik, który napełniamy domowej roboty dżemami czy kiszonymi ogórkami. Są to dekoracyjne słoiki, które staną się ozdobą każdej kuchni, w której zostaną ustawione. Słój musi koniecznie posiadać pokrywkę, która zabezpieczy pierniki przed wysychaniem i utratą aromatu. Może być to tradycyjne zamknięcie typu weck, metalowa pokrywka typu twist lub szklana czy ceramiczna pokrywka nakładana. Naczynia dostępne w mniejszej i większej pojemności bez problemu dopasujemy do swoich, piernikowych potrzeb.
Szklane słoiki możesz wykorzystać również później, gdy już wszystkie pierniczki zostaną z nich wyjedzone. Ja takie słoje wykorzystuję do przechowywania makaronu, cukru, musli, zwykłych ciasteczek i innych produktów.
Plastikowe pojemniki na żywność
Następny sposób na to, jak przechowywać pierniki po upieczeniu to pojemniki plastikowe na żywność. Najlepiej takie ze szczelnym zamknięciem, które utrzyma świeżość i aromat wypieków, a jednocześnie umożliwi im nabieranie miękkości. Pojemniki plastikowe są bardzo praktyczne, ale nie tak dekoracyjne na puszki świąteczne czy szklane słoje. Niemniej jednak również i one sprawdzą się przy przechowywaniu ciasteczek.
- Ceramiczne pojemniki kuchenne
Do przechowywania pierników możesz wykorzystać również pojemniki ceramiczne do kuchni. Najważniejsze, by takie naczynia posiadały pokrywkę, która ochroni wypieki przed wysychaniem i utratą aromatu. Pojemniki wykonane z ceramiki, szkliwione i zdobione różnymi wzorami okażą się praktyczną ozdobą kuchni. Możesz wybrać naczynia w świątecznym klimacie (w kształcie świątecznego domku czy polarnego misia) lub zdecydować się na bardziej uniwersalne pojemniki. Oprócz naczyń z bożonarodzeniowym motywem, znajdziesz również klasyczne pojemniki z napisem “Biscuits” czy “Cookies”. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, by przechowywać w nich cukierki, mandarynki, suszone owoce czy orzechy!
Domowe sposoby – co zrobić, żeby pierniki zmiękły?
Jeśli upieczone pierniki świąteczne są wyjątkowo twarde, możesz im nieco pomóc w nabieraniu miękkości. Co zrobić, aby pierniki zmiękły?
Ćwiartki jabłek
Co zrobić, aby pierniczki szybko zmiękły? Do puszki z ciasteczkami dodaj dwie ćwiartki jabłka i zamknij naczynie – już po kilku dniach pierniczki powinny stać się wyraźnie miększe, a przy tym zachowają swój niezwykły aromat. Co parę dni wymieniaj kawałki jabłka na świeże.
Ćwiartki cytryny
Doskonały sposób na miękkie pierniki bożonarodzeniowe. Jeśli nie przepadasz za jabłkowym aromatem, wybierz ten cytrynowy! Zamiast ćwiartek jabłka, dodaj do pojemnika z piernikami ćwiartki cytryny. Cytrusy wymieniaj co 1-2 dni, aż do momentu, gdy pierniki osiągną odpowiednią dla Ciebie miękkość.
Obierki jabłek lub pomarańczy
Zamiast ćwiartek jabłek, do pojemnika z pierniczkami możesz dorzucić parę obierek z jabłek lub z pomarańczy. Skórki owoców, tak jak w poprzednim przypadku, sprawią, że wypieki zmiękną i nabiorą lekko owocowej nuty. Jak to się dzieje? Twarde pierniki po prostu chłoną wilgoć z owoców, stając się coraz miększe i miększe. Obierki, podobnie jak kawałki jabłka, wymieniaj co parę dni.
Kromki razowego chleba
Co można jeszcze zrobić, aby pierniczki zmiękły? Kolejny pomysł to wykorzystanie kromki chleba. W pojemniku, w którym zamierzasz przechowywać pierniki umieść kromkę chleba i wysyp na nią korzenne wypieki. Przykryj je kolejną kromką chleba. Pojemnik zamknij i pozostaw na całą noc. Pierniczki powinny pochłonąć wilgoć z chleba – staną się miękkie, a chleb twardszy.
Domowe sposoby na twardsze pierniki
A co zrobić, gdy chcemy uzyskać bardziej kruche pierniki? Gdy nasze wypieki są na tyle smaczne, że nie chcemy by miękły z biegiem dni? Jest na to prosty sposób. Do puszki z piernikami wsyp trochę gruboziarnistej soli, która wyciągnie wilgoć i ochroni ciastka przez zmięknięciem.
Jak przechowywać piernik staropolski po upieczeniu?
Chwila, chwila! Nie zapominajmy o tradycyjnym pierniku staropolskim! Choć ciasto różni się formą od małych pierniczków, to również wymaga odpowiedniego przechowywania. A wyrabianie ciasta na piernik staropolski warto zabrać się już na początku listopada. Jest to ciasto dojrzewające, a zatem wymaga leżakowania. Wyrobione ciasto przekładamy do kamionkowego gara lub szklanej misy, nakrywamy ściereczką i odstawiamy w chłodne miejsce na parę tygodni. Tydzień przed świętami dzielimy ciasto na części i pieczemy piernikowe blaty. Również i one muszą zmięknąć! Dlatego też, gdy ciasto ostygnie, każdy blat przekładamy powidłami śliwkowymi, nakładamy na siebie, nakrywamy ściereczką i odstawiamy na 3 dni. Ja dociążam jeszcze ciasto kulkami ceramicznymi, by dobrze wchłonęło powidła. Po 3 dniach polewam piernik czekoladą lub lukrem.
Piernik przełożony powidłami oblany polewą czekoladową najlepiej przechowywać w chłodnym miejscu, owinięte w pergamin, a następnie w folię aluminiową. Jeśli Twoja lodówka pęka w szwach, nie martw się. Piernik możesz zawinąć w papier do pieczenia (luźno, by nie dotykał polewy) i ułożyć na górze szafy. Na pewno nic się z nim nie stanie – u mnie w domu właśnie taki sposób króluje, co święta, ze względu na ograniczone miejsce w lodówce. 😉
Papier, nie tylko do pieczenia, ale i do przechowywania piernika! 😉
Mam nadzieję, że wiecie już, jak przechowywać pierniczki, żeby zmiękły do świąt. Sposoby są różne – kawałki jabłek i cytryny, obierki pomarańczy, a nawet kromki razowego chleba. Każdy ze sposobów jest jak najbardziej naturalny, dlatego warto spróbować, by cieszyć się miękkimi pierniczkami bożonarodzeniowymi. Kluczem do sukcesu jest też odpowiedni, zamykany pojemnik – metalowa puszka, szklany słój, plastikowy pojemnik na żywność czy ceramiczny pojemnik do kuchni. Powodzenia!
