Jak długo można przechowywać przetwory w słoikach? Jak przedłużyć ich trwałość?

Truskawkowy dżem, śliwkowe powidła, sałatka z buraczków i marynowane grzybki… Domowe przetwory to bogactwo smaków, aromatów i witamin! Ale jak odpowiednio przechowywać przetwory, by na długo zachowały swoją świeżość? Jaki jest termin przydatność domowych przetworów i jak skutecznie przedłużyć ich trwałość? Zobacz mały poradnik opisujący prawidłowe przygotowanie, a następnie przechowywanie przetworów. Trzymaj się tych zasad, a Twoja praca na pewno nie pójdzie na marne!

Lato i wczesna jesień to doskonała okazja do przygotowywania domowych przetworów na zimę. Na targu, aż roi się od truskawek, malin, brzoskwiń, jabłek, a także innych owoców. Sezon na przetwory warto wykorzystać w pełni i przygotować również sałatki z buraczków, warzywne surówki z marchewką i groszkiem, domowy ketchup, przecier dyniowy, a także marynowane grzybki. Możliwości jest o wiele więcej! Domowe wyroby mają zdecydowaną przewagę nad sklepowymi produktami. Masz pewność, co do jakości użytych produktów i unikasz dodawania różnych polepszaczy smaków czy konserwantów. Warto jednak wiedzieć, w jakich warunkach przechowywać przetwory, jak przedłużyć ich trwałość i w ogóle jak długo można przechowywać domowe wyroby – grzyby, bigos, dżemy czy warzywne sałatki w słoikach.

Termin przydatności do spożycia domowych przetworów

Przetwory gotowe? To świetnie! Ale jak długo można przechowywać takie przetwory w słoikach, których produkcja przypada zazwyczaj na letnie i jesienne miesiące?

Nie raz słyszałam historie o odkrytych w piwnicach przetworach, pozostawionych przez babcie czy nawet prababcie. Niektórzy śmiałkowie otwierali takie kilkunastoletnie dżemy czy konfitury i nie zauważając żadnych śladów zepsucia – zwyczajnie konsumowali. Oczywiście dobrze przeprowadzony proces pasteryzacji przetworów, a także dodatek cukru, soli czy octu gwarantuje trwałość domowych wyrobów na dłużej, ale nie można trzymać ich w nieskończoność! Zbyt długie przechowywanie sprawia, że przetwory tracą na walorach smakowych, wyglądzie i wartościach zdrowotnych. Nawet jeśli gołym okiem nie widać na nich żadnych oznak psucia (pleśni, brzydkiego zapachu), skarby lata zamknięte w słoikach nie będą już pełnowartościowe. W przetworach mogą pojawić się także bakterie beztlenowe, niekorzystnie wpływając na nasze zdrowie.

Odpowiednie przechowywanie słoików z przetworami

Pasteryzacja znacznie wydłuża przydatność domowych przetworów, ale ważne jest także przechowywanie wyrobów w odpowiednich warunkach. Na pewno nie należy trzymać ich w cieple, wystawiając na działania światła słonecznego.

Jak przechowywać przetwory?

• Słoiki z przetworami poddane pasteryzacji muszą całkowicie ostygnąć. Dopiero wtedy przenieść je do zacienionego i chłodnego miejsca, do którego nie dociera słońce.
• Najlepszym miejscem na przechowywanie przetworów jest chłodna, przewiewna piwnica lub nieogrzewana spiżarnia.
• Jeśli nie masz piwnicy, przetwory możesz przechowywać w kuchennej szafce, która znajduje się w nienasłonecznionym miejscu, jak najdalej od piekarnika i jest odpowiednio wentylowana. Im chłodniej, tym lepiej dla domowych przetworów.
• Kiszonki i warzywne marynaty najlepiej przechowywać w piwnicy (jeśli masz), ponieważ przetwory te wymagają niższej temperatury przechowywania. W nieco wyższych temperaturach, czyli np. w kuchennej szafce bez dostępu słońca, możesz przechowywać przetwory owocowe z zawartością cukru.
• Każdy ze słoików powinien być oznaczony odpowiednią naklejką, na której zapiszesz rodzaj wyrobu (np. dżem truskawkowy, konfitura malinowa, puree z dyni), a także datę jego przygotowania. Takie etykiety na przetwory pomogą Ci w odróżnieniu łatwo podobnych do siebie zaprawy i kontrolowaniu terminu przydatności do spożycia.

• Poustawiaj przetwory według ich rodzajów – dżemy przy dżemach, warzywne sałatki przy warzywnych sałatkach i tak dalej. Ułatwi to późniejsze poszukiwanie wyrobów.
• Od czasu do czasu rób przegląd domowej spiżarni – sprawdzaj szczelność słoików (czy denka są nadal wklęsłe, a gumki weków trzymają się wieczka?) i obserwuj, czy nie pojawia się żadna pleśń. Nadpsute przetwory w słoikach od razu wyrzuć!

Jak przedłużyć trwałość domowych przetworów?

• Cukier – dodatek cukru to chyba najpopularniejsza metoda przedłużania daty ważności przetworów. W cukrze najlepiej utrwalić owoce, mające najwięcej witaminy C – maliny, truskawki, porzeczki i poziomki. Najwięcej cukru dodaje się do konfitur, nieco mniej do dżemów i marmolad. Wystarczy przełożyć jeszcze gorące owocowe przetwory (owoce smażone w syropie cukrowym) do gorących, wyparzonych słoików, nałożyć nakrętki, odwrócić do góry dnem i odczekać, aż ostygną.

Cukier nie tylko sprawia, że przetwory owocowe mają lepszy smak, ale i pełni rolę naturalnego konserwantu!

Zobacz całą ofertę: Słoiki typu weck

• Sól – owocowe przetwory konserwuje się cukrem, a te warzywne – solą. Dodatek soli do kapusty, ogórków czy buraków sprawia, że następuje kwaszenie lub kiszenie warzyw. W procesie kwaszenia biorą udział bakterie mlekowe, które przekształcają cukier zawarty naturalnie w produktach w kwas mlekowy, który świetnie konserwuje produkty. Bakterie mlekowe to bakterie beztlenowe, które nie powinny mieć dostępu do powietrza. Dlatego też słoiki z kiszonymi ogórkami należy szczelnie zakręcić, a w beczce z kiszonką dobrze ugnieść, ubić i posolić kapustę. Dojrzałe kiszonki najlepiej przechowuj do 6 miesięcy, chyba, że dodatkowo je zapasteryzujesz – wtedy ich data przydatności wydłuża się do roku.

W procesie kiszenia kapusty czy ogórków biorą udział bakterie mlekowe, które wytwarzają kwas mlekowy.

• Ocet – grzybki czy warzywa zanurzone w occie nazywa się marynatami. Stężenie octu może być różne i w zależności od tego, uzyskujesz marynaty ostre lub słodko-kwaśne. Składniki gotuje się w occie, który rozcieńcza się z wodą i dodaje sól, cukier oraz przyprawy. Marynować możesz grzyby, warzywa, owoce pestkowe i jagodowe. Jak długo można przechowywać grzyby i inne składniki marynowane w occie? Tu zalecam ogólną zasadę – przechowywać do roku od przygotowania!

W occie możesz marynować grzybki, różne warzywa, a nawet owoce pestkowe i jagodowe!

Zobacz całą ofertę: Słoiki typu twist

• Wysoka temperatura – pasteryzacja polegająca na włożeniu słoików z przetworami do garnka z wodą lub do piekarnika to najprostszy sposób na wydłużenie przydatności do spożycia owoców, warzyw, grzybów, a nawet wyrobów mięsnych. Wysoka temperatura niszczy drobnoustroje odpowiedzialne za psucie się przygotowanych przetworów. Dzięki szczelnemu zamknięciu słoika, bakterie nie mogą dostać się do przetworu z zewnątrz.

Pasteryzować przetwory możesz na kilka sposobów! Przetwory o wysokiej zawartości cukru czy ostre marynaty w słoikach nie muszą być wcale pasteryzowane w garnku czy w piekarniku. Jeszcze gorące wystarczy przełożyć do gorących słoików. Podobnie jest z kiszonkami – dzięki zawartości soli one również nie wymagają pasteryzacji.

Jak przygotować słoiki do pasteryzacji?

By wydłużyć datę ważności domowych przetworów, musisz zadbać również o odpowiednie przygotowanie słoików na przetwory. Zanim przełożysz do nich konfiturę, pikle czy surówkę z buraczków zrób przegląd słoików i nakrętek, które posiadasz. Wyszczerbione naczynia czy powyginane nakrętki nie będą zbyt szczelne, dlatego pozbądź się ich. Słoiki, butelki, nakrętki, wieczka i korki powinny być czyste i wysterylizowane – dzięki wysokiej temperaturze pozbędziesz się drobnoustrojów i bakterii. Najpierw dokładnie umyj naczynia i różne elementy, a później wyparz je w wysokiej temperaturze, wybierając jedną z poniższych metod.

Specjalne garnki do gotowania słoików wyposażone są we wkładkę, która zapobiega bezpośredniemu stykaniu się szklanych naczyń z dnem.

Jak sterylizować słoiki? Jest na to kilka sposobów!

• • we wrzącej wodzie – włóż słoiki do specjalnego garnka do gotowania słoików, napełnij naczynie zimną wodą i doprowadź do wrzenia,
  • w piekarniku – wstaw słoiki do piekarnika, zacznij nagrzewać do 100°C, przez 15-30 minut,
  • w mikrofalówce – nalej do słoików trochę wody, wstaw do mikrofali na 2 minuty, ustawiając najwyższą moc,
  • w zmywarce – bez żadnych detergentów, program ustawiony na 75°C,
  • przemywanie spirytusem – najlepszy do sterylizacji jest spirytus 70%.

Termin przydatności do spożycia domowych przetworów może być różny, ale przyjmuje się, że przygotowane przez nas wyroby powinny być spożyte do roku od ich przygotowania. Pamiętaj, by dobrze umyć i wyparzyć słoiki, pasteryzować przetwory lub dodać do nich naturalny składnik przedłużający trwałość, a także odpowiednio je przechowywać – w ciemnym i chłodnym miejscu. Trzymaj się wskazówek,  a będziesz mógł cieszyć się owocowymi lub warzywnymi przetworami nawet w zimie!