Owoce jesieni, takie jak berberys, kalina, dereń, pigwa i rokitnik, to doskonały materiał na przetwory jesienne. Odpowiednio przygotowane są nie tylko smaczne, ale i pełne cennych witamin. Jakie są dary jesieni, które warto wykorzystać w swojej kuchni? Zobacz listę i zalety jesiennych skarbów, trochę zapomnianych, ale wyjątkowo zdrowych!
Owoce jesienne to nie tylko dynia, gruszki i śliwki! Owszem, takie owoce również warto wykorzystywać w swojej kuchni, ale zwróćmy uwagę również na inne owoce zbierane we wrześniu, październiku i listopadzie. To naturalne witaminy na jesień, które zwiększą naszą odporność i urozmaicą codzienne menu. Takie jesienne dary są doskonałe na różnego typu przetwory: nalewki, wino, dżemy, konfitury, kompoty, soki, galaretki i inne. Niech jesień zagości w Twojej kuchni!
Jesienne drzewa, krzewy i ich owoce pełne witamin
Owoce berberysu i ich zastosowanie
Berberys pospolity to popularny krzew ozdobny, którego owoce warto wykorzystać w celach leczniczych, ale i kosmetycznych. Nie bez przyczyny zwany jest również kwaśnicą pospolitą – jego owoce są wyjątkowo kwaśne. Lekko wydłużone, o czerwonej barwie, można zbierać już na przełomie września i października. Warto jednak poczekać do pierwszych przymrozków, które złagodzą nieco ich kwasowość. Możesz przygotować przeróżne przetwory z berberysu, ale nie możesz zajadać ich bez przerwy! W owocach zawarta jest berberyna – alkaloid odkładający się w naszym organizmie (sercu, wątrobie i trzustce).
Owoce berberysu wykazują wiele właściwości leczniczych, które wykorzystywane są w medycynie ludowej:
- Berberys polecany jest osobom znerwicowanym i narażonym na stres, ponieważ działa uspokajająco.
- Owoce berberysu zawierają spore ilości witaminy C, dlatego będą doskonałe w walce z przeziębieniem i gorączką. Dodane do ciepłej herbaty (w postaci suszonej), pomogą wzmocnić odporność organizmu.
- Napar z liści berberysu pomaga w zaburzeniach trawienia, bólach żołądka, nudnościach i innych schorzeniach przewodu pokarmowego. Pomoże również przywrócić apetyt.
- Usprawnia przemianę materii i działa moczopędnie, dlatego polecany jest w walce ze zbędnymi kilogramami.
- Owoce berberysu wykazują właściwości bakteriobójcze, przez co wykorzystuje się je w kosmetyce – w walce z trądzikiem i przebarwieniami skóry.
Niech berberys będzie częstym bywalcem Twojej kuchni! Jesienne owoce berberysu będą doskonałe na różnego rodzaju przetwory: dżemy, konfitury, marmolady i przeciery. Owoce suszone warto dodawać do herbaty (pomogą podnieść odporność naszego organizmu i zwalczyć przeziębienie), a także do mięs, ryb i sosów. Natomiast świeże będą doskonałe na sok, wino, nalewkę, likier czy syrop z berberysu. Przechowywane w szklanych butelkach na nalewki będą zawsze pod ręką w jesienno-zimowym okresie.
Jesienny owoc tarniny – działanie i zastosowanie
Tarnina, zwana inaczej śliwą tarniną, to dość pospolity krzew o małych, ciemnofioletowych owocach z niebieskim nalotem. Świeże owoce tarniny cechują się wyjątkowo cierpkich smakiem, dlatego dopiero po przemrożeniu nadają się do spożycia – stają się wtedy słodsze. Kiedy zbierać owoce tarniny? Na przełomie października i listopada.
Tarnina i jej owoce mają szerokie zastosowanie w kuchni, ale wykazują również właściwości lecznicze:
- Są bogate w witaminę C, witaminy z grupy B, magnez, wapń, potas, garbniki i kwasy organiczne.
- Dzięki zawartości garbników, owoce tarniny wykazują właściwości przeciwbiegunkowe, a także antybakteryjne i przeciwzapalne.
- Polecane szczególnie dla dzieci i osób starszych – w nieżytach żołądka i jelit.
- Kwiaty tarniny działają łagodząco w przypadku stanów zapalnych dróg moczowych. Stosowane również przy kamicy nerkowej.
- Związki flawonowe zawarte w tarninie obniżają stężenie złego cholesterolu we krwi i podwyższają stężenie tego dobrego.
Takie jesienne skarby jak owoce tarniny, warto wykorzystać w swojej kuchni. Tarnina będzie dobra na różnego rodzaju przetwory przechowywane w słoikach. Można przygotować z niej także lecznicze odwary i napary.
Owoce derenia, czyli witaminy na jesień
Dereń jadalny naturalnie rośnie w lasach i zaroślach, ale może być także uprawiany w przydomowych ogrodach jako roślina ozdobna. Jego czerwone i lekko wydłużone owoce można zbierać już od lipca, aż do października. Są cierpkie w smaku, dlatego wymagają odpowiedniego przygotowania w postaci słodkich przetworów. W medycynie naturalnej owoce derenia są cenione jako środek leczący anemię. Ale dereń ma również inne właściwości, które warto poznać i wykorzystać.
Owoce derenia jadalnego – właściwości:
- Owoce derania zawierają sporo żelaza, potasu, wapnia, magnezu, kwasów organicznych, flawonoidów, garbników i beta-karotenu. Znajdziemy tu także witaminę C, A i P.
- Ze względu na sporą zawartość żelaza, owoce derenia pomagają w leczeniu anemii oraz polecane są kobietom z obfitymi miesiączkami.
- Owoce działają przeciwzapalnie, dlatego stosowane są przy dolegliwościach żołądkowych.
- Zawartość garbników sprawia, że dereń w formie soku lub wywaru pomaga przy biegunkach i kolkach żołądkowych.
- Działa moczopędnie, dlatego okazuje się pomocy przy chorobach nerek i dróg moczowych.
Podobnie jak wcześniej wspomniane owoce jesienne, tak i owoce derenia należy najpierw przemrozić, a później wykorzystać do domowych przetworów. Co można zrobić z takich darów jesieni? Słodkie dżemy i konfitury, soki, nalewki, ale i sosy do mięs.
Owoce głogu zbierane jesienią
Obok głogu nie można przejść obojętnie! Wiosną przyciąga wzrok białymi i różowymi kwiatami, a jesienią swoimi owocami. Z pewnością można je podziwiać, ale i wykorzystać w swojej kuchni. Owoce głogu, zbierane we wrześniu i październiku, znane są przede wszystkim ze swoich właściwości wzmacniających serce, ale wykazują również inne działanie. Ani kwiaty, ani jesienne owoce głogu nie są zalecane do spożywania w formie surowej. Dużo lepiej sprawdzą się jako napary, odwary, konfitury i dżemy. W przygotowaniu przetworów na pewno pomoże nam drylownica, dzięki której szybko pozbędziemy się pestek.
Zobacz nasz przegląd najlepszych drylownic ręcznych, który pomoże Ci w wyborze odpowiedniej: Drylowanie owców i przegląd produktów.
Owoce i kwiaty głogu – właściwości lecznicze:
- Wzmacniają pracę serca, pomagają pozbyć się kołatania mięśnia sercowego i nerwobóli.
- Regulują ciśnienie krwi, dlatego polecane są osobom zmagającym się z miażdżycą, nadciśnieniem tętniczym i chorobą wieńcową.
- Zawierają sporo antyoksydantów – działają przeciwnowotworowo.
- Oczyszczają i odkwaszają organizm.
- Szczególnie kwiaty głogu są bogate w witaminę C, PP, karoten, garbniki, kwasy fenolowe i sole mineralne.
Nasza jesienna kuchnia powinna obfitować w owoce głogu pod postacią marmolad, dżemów, galaretek, soków, wina i herbaty. Niegdyś, wysuszony i zmielony miąższ owoców głogu mieszano wraz z mąką i wykorzystywano do wypieku chleba.
Dzika róża – owoce i ich witaminy
Różane krzewy często zdobią przydomowe ogrody, a także miejskie parki. Oprócz słońca, nie potrzebują specjalnych warunków – są mało wymagającym krzewem. Owoce i płatki dzikiej róży bez problemu znajdziemy samemu. Jeśli interesują nas płatki dzikiej róży, ich zbiorem powinniśmy zająć się już na początku kwitnienia i od razu je ususzyć. Jesienne owoce zbiera się od sierpnia do października, kiedy są twarde i w pełni dojrzałe.
Owoce dzikiej róży – właściwości zdrowotne:
- Bogactwo witaminy C! Co ciekawe, owoce dzikiej róży mają do 40 razy więcej witaminy C niż owoce cytrusowe! Będą zatem świetną bronią w walce z przeziębieniem.
- Znajdziemy w nich również witaminę A, E, K i witaminy z grupy B. Nie brak tu kwasu foliowego, garbników, pektyn i flawonoidów.
- Owoce dzikiej róży mają zastosowanie w nadciśnieniu, leczeniu chorób serca i nieżytu przewodu pokarmowego.
- Ususzone i zmielone owoce mają właściwości przeciwzapalne – będą świetnym dodatkiem do soków, owsianek, koktajli i herbatki.
Świeże owoce dzikiej róży, zbierane jesienią, będą świetnym materiałem na nalewki, wina, i syropy, a także dżemy, marmolady i konfitury przygotowane w garnku do powideł. Owoce warto również ususzyć w suszarce, takiej jak do grzybów. Po zmieleniu sprawdzą się jako susz do herbaty, a także dodatek do owocowych koktajli.
Jesienne zbiory: Owoce rokitnika
Rokitnik zwyczajny bywa nazywany „rosyjskim ananasem”. Znajdziemy go w pobliży rzek i mórz – w Polsce nad wybrzeżem Bałtyku, po ujście Wisły. Sadzony jako roślina ozdobna, a także w celu wzmocnienia skarp. Wyróżnia się pomarańczowymi owocami o cennych właściwościach zdrowotnych, które wykorzystuje się nie tylko w kuchni, ale i w kosmetyce. Szczególnie ceniony jest olej pozyskiwany z owoców lub nasion rokitnika.
Owoce rokitnika – właściwości zdrowotne:
- Niezwykle bogate w witaminę C – zajmują drugie miejsce na liście owoców zawierających najwięcej tej witaminy, tuż za owocami dzikiej róży. Wzmacniają odporność, przywracają apetyt, przyspieszają gojenie się ran i łagodzą bóle mięśni i stawów.
- Zawartość witaminy C, E i steroli roślinnych obniża poziom złego cholesterolu we krwi. Owoce rokitnika chronią zatem przed miażdżycą, chorobą wieńcową i zawałem serca.
- Obniżają ciśnienie krwi, dlatego polecane są osobom z nadciśnieniem tętniczym.
- Ze względu na zawartość flawonoidów złagodzą stany zapalne układu pokarmowego.
- Olej z rokitnika to lek na zgagę oraz wrzody żołądka. W formie okładów pomaga przy schorzeniach skórnych i przyspiesza gojenie się ran. Wykorzystywany jest w wielu kosmetykach.
Owoce kaliny – zdrowe dary jesieni
Kalina koralowa kwitnie w maju i w czerwcu, natomiast szkarłatno-czerwone owoce kaliny dojrzewają we wrześniu i prawie przez całą zimę pozostają na drzewie. Można ją spotkać w lasach, na polanach, ale również w przydomowych ogrodach. Owoce kaliny są cierpkie, ale gorycz ta ginie po ich przymrożeniu i poddaniu obróbce termicznej. W postaci surowej są trujące dla organizmu! Dlatego zebrane owoce warto zamrozić na parę dni, a po odtajaniu przygotować z nich przetwory. Kalina polecana jest jako lek dla kobiet, które cierpią na bolesne miesiączki.
Jesienne owoce kaliny – właściwości zdrowotne:
- Owoce kaliny bogate są w garbniki, fitosterole, olejki eteryczne i sole mineralne.
- Przetwory z owoców kaliny będą działały rozkurczowo, a tym samym łagodziły bolesne i zbyt obfite miesiączki.
- Mają właściwości antybakteryjne i obniżają poziom cholesterolu we krwi.
- Sok z owoców kaliny będzie miał działanie łagodzące kaszel.
Owoce kaliny, podobnie jak pozostałe owoce jesienne, nadadzą się do przygotowania różnorakich przetworów – do słoików i do butelek. Jak pasteryzować takie owocowe przetwory i czy w ogóle jest to potrzebne? O domowych sposobach pasteryzacji przeczytasz w artykule: Jak pasteryzować przetwory?
Jesienne owoce czarnego bzu – idealne na nalewki
Czarny bez ma bardzo szerokie zastosowanie – wykorzystywany jest nie tylko jako roślina ozdobna, ale również jadalna, lecznicza i kosmetyczna! Czarny bez poznamy po kwitnących białych kwiatach lub po jesiennych, fioletowo-czarnych i kulistych owocach. Kwitnące baldachy zbierane są w maju i czerwcu, a owoce w sierpniu i wrześniu. Pod żadnym pozorem nie wolno spożywać surowych owoców ani kwiatów! W takiej postaci są trujące dla naszego organizmu. Dopiero ich obórka, suszenie i gotowanie, doprowadza do rozkładu toksycznego składnika. Wtedy możemy bez obaw spożywać owoce czarnego bzu!
Owoce czarnego bzu i ich właściwości zdrowotne:
- Bogate w witaminę C, witaminy z grupy B, prowitaminę A, rutynę, kwasy organiczne, pektyny i garbniki.
- Pomocne w zwalczaniu przeziębienia – czarny bez działa napotnie, zbija gorączkę i działa wykrztuśnie.
- Korzystnie wpływają na układ trawienny (działają przeczyszczającą, łagodzą zgagę i wzdęcia, usprawniają trawienie) i układ moczowy (działają moczopędnie).
- Działają pielęgnująco, dlatego stosowane są w kosmetykach i preparatach zielarskich na choroby skóry.
Z kwiatów lub owoców czarnego bzu możemy przygotować napar, który pomoże przy różnych dolegliwościach układu trawiennego. Z owoców przygotujemy przetwory, a kwiaty można dodać do sałatek, naleśników i placków.
Owoce pigwy na przetwory jesienne
Kuchnia jesienna to również owoce pigwy pospolitej, niekiedy mylone z owocami pigwowca. Pigwę poznamy po dość dużych, żółtych owocach jabłkowatych. Dojrzewają już w październiku, ale najlepiej zebrać je po pierwszych przymrozkach. Miąższ owoców jest twardy i wyjątkowo cierpki, dlatego na pewno nie nadaje się do spożywania na surowo. Po ugotowaniu zyskują znacznie przyjemniejszy smak! Owoce pigwy pomogą nam w zwalczeniu przeziębienia, ale mają także inne prozdrowotne działanie.
Owoce pigwy – właściwości zdrowotne:
- Zawierają sporo witaminy C, dlatego wzmacniają nasz układ odpornościowy. Polecane szczególnie w okresie jesienno-zimowym.
- Bogate także w sole mineralne (wapń, miedź, żelazo, potas, magnes), które pomogą zwalczyć kaszel, przeziębienie i grypę.
- Usprawniają trawienie i przemianę materii, dlatego polecane są osobom na diecie odchudzającej.
Owoce pigwy są często wykorzystywane do przygotowania popularnej pigwówki, czyli nalewki o leczniczych właściwościach. Wskazówki jak przygotować nalewkę we własnym domu, znajdziesz tutaj: Poradnik: Jak zrobić nalewkę domowej roboty? Na pewno przyda Ci się pojemny słój na nalewki i trochę cierpliwości!
Z owoców pigwy polecam przygotować również galaretkę, dżem i konfiturę, którą można wzbogacić jesienną herbatę. Używane są również jako aromatyczny dodatek do gotowanych jabłek i gruszek.
Jarzębina – owoce zbierane jesienią
Jarzębina, a dokładniej jarząb pospolity lub zwyczajny, to kolejne owoce, które zbieramy jesienią. Owoce jarzębiny to nie tylko dobry materiał na piękne korale, ale także na domowe przetwory o zdrowotnych właściwościach. Jarzębina to drzewo ozdobne, które spotkamy w parkach, ogrodach, lasach i wzdłuż ulic. To właśnie jesienią, kiedy pojawiają się kuliste, szkarłatnoczerwone jagody, wygląda najładniej.
Owoce jarzębiny i ich działanie:
- Owoce jarząbu pospolitego zawierają kwasy organiczne, substancje garbnikowe, witaminę C i prowitaminę A.
- Działa wzmacniająco, przeciwzapalnie, przeczyszczająco i moczopędnie – polecane przy problemach z pęcherzem i z wypróżnianiem.
- Polecane dla osób z nadciśnieniem tętniczym, kamicą nerkową i żółciową.
- Łagodzą podrażnienia wątroby, pomagają w zaburzeniach trawiennych i stymulują pracę jelit.
Jarzębina sprawdzi się w formie naparu, ale i smacznych przetworów o zdrowotnych właściwościach: nalewki, dżemu, konfitury czy galaretki.
Co jeszcze jeść jesienią? Owoce aronii
Jakie są jeszcze zdrowe owoce jesieni? Ciemnogranatowe owoce aronii! O dość specyficznym, cierpkim smaku, za którym jedni przepadają, a inni od niego stronią. Najlepiej zbierać je po pierwszych przymrozkach. Odpowiednio przygotowane przetwory z aronii powinni zasmakować każdemu.
Bardzo popularny jest sok oraz nalewka z aronii, które pomogą osobom z nadciśnieniem tętniczym oraz tym pracującym przed komputerem. O jej właściwościach zdrowotnych oraz pomysłach na przetwory z aronii, przeczytasz w naszym artykule: Jak zrobić przetwory z aronii na zimę? Sok, nalewka czy dżem z aronii?
Sprawdź swoją wiedzę o krzewach i ich owocach w naszym QUIZIE: Czy znasz jesienne krzewy i owoce?
