Przygotowywanie przetworów to nie taka trudna sztuka, ale trzeba wiedzieć jak odpowiednio pasteryzować słoiki i przetwory oraz jakich kroków absolutnie nie można pominąć. Drobne, ale za to cenne rady pomogą wybrać Ci odpowiednie warzywa i owoce, a także słoiki, do których przełożysz swoje wyroby. Podpowiemy Ci jak sterylizować naczynia, ale i jak przedłużać świeżość zapraw. Domowe przetwory to nie tylko bogactwo smaków, ale i spora dawka zdrowia, dlatego warto zabrać się za ich produkcję we własnej kuchni.
Odkąd sama zaczęłam robić przetwory w słoikach, takie jak dżemy, konfitury, marynaty i soki, moje posiłki stały się smaczniejsze i bardziej wartościowe! Dodaję do nich tylko to, co chcę i łączę różne smaki tak, jak lubię najbardziej. Ważnym etapem przygotowywania przetworów jest ich pasteryzacja, która polega na podgrzewaniu słoików wraz z wyrobami, tak by pozbyć się drobnoustrojów i na dłużej zachować świeżość produktów. Ważne są tu odpowiednie słoiki i nakrętki oraz ich sterylizacja, a także właściwe przełożenie przetworów do szklanych naczyń i ich późniejsze przechowywanie.
1. Wybieraj tylko świeże warzywa i owoce!
Do robienia przetworów wybieram tylko świeże i nieuszkodzone warzywa i owoce (najlepsze są te dojrzałe i słodkie). Zamiast kupować je w zwykłym sklepie spożywczym, wybieram lokalne rynki i giełdy, a także korzystam z podarków od bliskich, którzy mają to szczęście posiadać owocowe drzewa i warzywne ogródki. Dokładnie myję warzywa czy owoce i sprawdzam czy oby na pewno nie zaczynają się psuć.
2. Wybierz odpowiednie słoiki na przetwory
Zanim zabiorę się za domową produkcję przetworów, zawsze sprawdzam czy mam w co je przełożyć. Słoiki na przetwory powinni mieć odpowiednią wielkość. Te większe bardzo dobrze sprawdzą się przy przygotowywaniu jabłek na szarlotkę czy bigosu, a z kolei te mniejsze będą idealne do dżemów i konfitur. Słoiki nie mogą być ani trochę popękane, ani wyszczerbione. Muszą być idealne! Możesz wybrać słoiki twist, które zakręca się metalowymi pokrywkami lub zdecydować się na słoiki typu weck z gumową uszczelką i metalowym klipsem.
3. Zaopatrz się w dobre nakrętki do słoików
Sprawdzam również zapasy zakrętek, ponieważ niektóre z nich, wcześniej używane, są już nieszczelne i mogą spowodować pleśnienie produktów. Dlatego zaopatruję się w nakrętki do słoików, odpowiednio dopasowane do słojów, które już posiadam lub planuję kupić. Po dobrze przeprowadzonym procesie pasteryzacji nakrętka powinna być wklęsła. Wtedy mam pewność, że przetwory na długą pozostaną świeże. Przy słoikach typu weck, które nie wymagają stosowania metalowych nakrętek, ważne są gumowe uszczelki oraz metalowe klipsy. Spinki i gumki do wecków nie mogą być popękane! Muszą być w dobrym stanie, by zapewnić świeżość przetworom!
Po dobrze wykonanej pasteryzacji nakrętka powinna być wklęsła.
4. Sterylizuj słoiki i pokrywki
Przed nałożeniem gotowych przetworów do słoików, szklane naczynia i zakrętki muszą zostać poddane sterylizacji – dokładnie szoruję słoiki i pokrywki, a później wyparzam je w gorącej wodzie. Nie wycieram ich żadną ściereczką ani papierowym ręcznikiem, tylko pozostawiam do wyschnięcia. Inna metoda domowej sterylizacji polega na włożeniu słoików do nagrzanego do 100°C piekarnika i wyprażaniu ich nawet do 30 minut.
Garnek do gotowania słoików sprawdza się przy sterylizacji naczyń, ale i przy pasteryzacji przetworów.
5. Więcej nie znaczy lepiej
Nie napełniam słoików, aż po same brzegi – zostawiam około 2 centymetrów przestrzeni od górnej krawędzi. Po wypełnieniu słoików przetworami, przecieram ich szyjki papierowym ręcznikiem uprzednio nasączonym w spirytusie. W ten sposób pozbywam się resztek jedzenia i raz jeszcze dezynfekuję przed ostatecznym zakręceniem. Uwaga! Nie dokręcam pokrywek aż do samego końca – wystarczy tylko lekko je zakręcić, a dopiero po procesie pasteryzacji użyć siły. 😉
6. Pasteryzacja słoików w piekarniku czy w garnku?
Słoiki weki najlepiej pasteryzować metodą „na mokro”, czyli poprzez gotowanie słoików w garnku z wodą, ponieważ w piekarniku mogłyby ucierpieć ich gumowe elementy. Natomiast przy butelkach i słoikach twist sprawdza się zarówno kąpiel wodna, jak i pasteryzacja na sucho, czyli w piekarniku. Obie z tych metod są tak samo skuteczne w niszczeniu drobnoustrojów zawartych w produktach, które powodowałyby ich psucie się. Jeżeli pasteryzuję przetwory pierwszym sposobem, pomaga mi w tym specjalny garnek do gotowania słoików. Nie tylko jest na tyle duży, by pomieścić ich sporą liczbę, ale posiada też wkładkę, która zabezpiecza szkło przed bezpośrednim stykaniem się z dnem garnka. Dzięki temu słoiki nie popękają w czasie gotowania. Czas pasteryzacji zależy od rodzaju przetworów.
- Jeszcze więcej o domowej pasteryzacji dowiesz się w artykule: Jak pasteryzować przetwory? Domowe sposoby pasteryzacji.
Specjalna wkładka w garnku do pasteryzacji sprawia, że naczynia z przetworami nie popękają w czasie gotowania.
7. Zimne do zimnego, ciepłe do ciepłego
Mam jeszcze kilka wskazówek na to jak pasteryzować słoiki, których trzeba się trzymać! Zimne słoiki z przetworami wstawiam do nienagrzanego piekarnika lub do chłodnej wody w garnku, a te jeszcze gorące do nagrzanego już pieca lub do ciepłej wody. W innym przypadku, różnica temperatury może doprowadzić do popękania słoików. I w żadnym wypadku nie oblewaj zimną wodą wyjętych z gorąca słoików!
8. Odwracaj do góry dnem
Po domowej pasteryzacji odwracam słoiki twist (przy wekach nie ma takiej potrzeby) do góry dnem i czekam aż ostygną. Ustawiam je na bawełnianej ściereczce. Dopiero po pasteryzacji mocno dokręcam zakrętki przy słoikach czy butelkach (przed tym wystarczy lekko je zakręcić). W późniejszym otwarciu tak szczelnie zakręconych przetworów pomagają mi otwieracze do słoików. Nie muszę już uderzać słoikami o stół czy o podłogę. 😉
9. Przyklejaj etykiety i nakładaj osłonki
Gotowe przetwory odpowiednio oznaczam, by nie mieć problemu z ich rozpoznaniem. Pomagają mi w tym etykiety na słoiki i butelki, które naklejam na szkło i zapisuję na nich zarówno nazwę przetworu, jak i datę jego przygotowania. Na nakrętkę nakładam również kolorowe osłonki na słoiki, dzięki którym domowe przetwory ładnie prezentują się na kuchennej półce, ale i mogą być świetnym podarunkiem dla moich bliskich!
10. Przechowuj w chłodnym miejscu
Gotowe, pasteryzowane przetwory w słoikach czy butelkach przechowuję w chłodnym i zacienionym miejscu – działanie słonecznego światła z pewnością im nie służy. Półki w domowej spiżarni czy w piwnicy, aż uginają się od tych smacznych dobroci! Jeśli nie posiadasz piwnicy, możesz trzymać słoiki w szafkach, ale zadbaj o to, by meble były przewiewne (np. brak tylnej płyty lub płyta z otworami).
Kromka chrupiącego chleba z dżemem własnej roboty czy dodatek warzywnej sałatki do obiadu to smaki, którym nie można się oprzeć! Pamiętaj, że prawidłowa pasteryzacja przetworów pozwoli zachować ich świeżość, a także niezwykły smak. Moja przygoda z przeróżnymi wyrobami pozwoliła mi zgromadzić kilka cennych rad. Trzymaj się ich, a na pewno półki w Twojej domowej spiżarni na długo zapełnią się pysznymi przetworami domowej roboty!
Na koniec mała ściąga, jak pasteryzować domowe przetwory w słoikach:
