W czasie świątecznych przygotowań stajemy przed dylematem jakie ciasta upiec na Wielkanoc? Klasyczną babkę marmurkową, kajmakowy mazurek czy sprawdzony sernik wiedeński? A może w te święta skusimy się jednak na inne tradycyjne wypieki wielkanocne… Zaskoczmy swoich gości włoską Colombą, domowym sękaczem, keksem nadzianym bakaliami i innymi przysmakami.
Nasz świąteczny stół zastawiony jest nie tylko wytrawnymi potrawami, ale również słodkimi wypiekami. Z pewnością nie może ich zabraknąć, bo są świetnym dodatkiem do świątecznej kawy i herbaty. Aromatyczne wielkanocne ciasta z dodatkiem bakalii, oblane lukrem, czekoladową polewą lub oprószone cukrem pudrem to idealna przekąska, która osłodzi każdą chwilę. Ale jakie ciasto będzie najlepsze na Wielkanoc? Zarówno te tradycyjnie przygotowane, jak i odrobinę urozmaicone. Podsuwam kilka pomysłów na wzbogacenie wielkanocnego menu o słodkie wypieki, którym nikt nie będzie mógł się oprzeć!
1. Pieczona i gotowana babka wielkanocna
Na świątecznym stole nie może zabraknąć tradycyjnej baby wielkanocnej! Ciasto o charakterystycznym kształcie, obficie oblane lukrem lub polewą z ciemnej czy białej czekolady to zdecydowanie tradycja, której nie powinniśmy pomijać. Babki piekę nie tylko na Wielkanoc, ale właśnie w to święto smakuje najlepiej! Nazwa „baba” podobno wywodzi się z czasów króla Stanisława Leszczyńskiego (XV w.), któremu ciasto kojarzyło się z turbanem, jaki nosił na swojej głowie Ali Baba, bohater „Baśni tysiąca i jednej nocy”. Mnie kojarzy się z zabawami w piaskownicy, kiedy klepaliśmy w foremkę wypełnioną mokrym piaskiem i wypowiadaliśmy magiczne „Babko, babko, udaj się!”. Dzisiaj piekę już prawdziwe babki, którymi można się zajadać.
Tradycyjna forma do babki, z tuleją i falowanymi brzegami, nadaje ciastu charakterystyczny kształt.
Przed każdą Wielkanocą staję przed dylematem, jakie ciasto tym razem zaserwować gościom. Tradycyjną babkę marmurkową, cytrynową, czekoladową, majonezową, z bakaliami, jogurtową czy jeszcze inną? A do tego wszystkiego dochodzi jeszcze kwestia, w jaki sposób upieczemy ciasta na Wielkanoc! Zawsze wybierałam tradycyjne formy do babki – wykonane z metalu, z tuleją i falowanymi brzegami, które nadają ciastu charakterystyczny kształt. Takie też gościły w moim rodzinnym domu. Później odkryłam formy z silikonu oraz takie pokryte powłoką ceramiczną. Sprawdzają się równie świetnie, co klasyka polskich kuchni! Niektóre formy silikonowe do babek pozwalają tworzyć wypieki, które nie wymagają już specjalnych ozdób, ponieważ nadają babce ciekawy kształt róży, słonecznika, serca, tortu z kokardą, a nawet zamkowej wieży. Taka babka na pewno wzbudzi zainteresowanie i sprawi, że nikt jej się nie oprze!
Czy wiecie, że wielkanocna babka może być nie tylko pieczona, ale i gotowana? Punkt dla tych, którzy wiedzą, bo ja jeszcze do niedawna nie miałam o tym pojęcia! 🙂 Dopóki do moich rąk nie wpadła forma do babki gotowanej, wykonana z blachy i wyposażona w pokrywkę. To dobre rozwiązanie dla osób, które chcą przygotować nieco inne tradycyjne ciasta wielkanocne, ale i dla tych, którzy nie posiadają piekarnika. Po przygotowaniu masy na babkę i umieszczeniu jej w formie, wkładamy naczynie do dużego garnka z wodą i gotujemy na wolnym ogniu. Po ostudzeniu i wyjęciu ciasta z formy, naszym oczom ukazuje się puszysta, wyjątkowo mięciutka i odpowiednio wilgotna babka. Nie musimy martwić się o przypalenie ciasta!
Metalowa forma do babki gotowanej pozwoli przygotować puszyste ciasto bez żadnego przypalenia.
2. Mazurek wielkanocny
Mazurek to w pewnym sensie takie cukiernicze dzieło sztuki. Zawsze pięknie zdobiony wzorami wykonanymi z migdałów, orzeszków czy suszonych owoców. Z tych różnych składników układa się na jego powierzchni kształty kwiatów, pisanek, kurczaczków i tulipanów. Trudno, by nasze wypieki na święta wielkanocne nie uwzględniały takiego smakołyku! W mazurku chodzi o to, żeby był ciekawie udekorowany, ale i żeby miał wyjątkowo kruche ciasto i odpowiednio słodkie nadzienie. Mimo iż mazurkowe ciasto potrafi solidnie osłodzić chwilę, to i tak nie kończy się nigdy tylko na jednym kawałku! No nie mogę mu się oprzeć.
Najczęściej przygotowuję mazurka z masą kajmakowo-czekoladową, ale spotkałam się też z nadzieniem cytrynowym, marcepanowym, pomarańczowym czy różanym. Formy do mazurka pozwalają nadać ciastu różne kształty – prostokątne, kwadratowe, okrągłe, a nawet kształt serca. Mogą mieć karbowane lub gładkie brzegi, wszystkie są jednak odpowiednio niskie. Ozdabianie mazurka to także dobry pomysł, by zaangażować dzieci do świątecznych przygotowań. Na pewno spodoba im się taka forma ekspresji! Mazurki to idealne ciasta na Wielkanoc, które już od lat goszczą na polskich stołach, ciesząc nasze oczy pięknymi dekoracjami z przeróżnych bakalii.
3. Sernik wiedeński czy królewski?
Godnym rywalem dla świątecznej babki i mazurka jest z pewnością sernik! To kolejny świetny pomysł na ciasta wielkanocne. Wprost uwielbiam to ciasto, dlatego każda okazja jest dla mnie dobra, by je przygotować. Święta Bożego Narodzenia, Wielkanoc, moje urodziny, imieniny cioci Janiny, komunia chrześnicy, kiermasz ciast w szkole… To doskonałe okazje, by sięgnąć po potrzebne składniki i rozpocząć przygotowania!
Wyjmowane dno w tortownicy sprawi, że bez problemu wyjmiemy gotowy sernik z formy i podamy go na świąteczny stół.
Serniki mamy różne. Może być to taki klasyczny sernik wiedeński, ale również nieco inny sernik warszawski, inaczej królewski. Wiedeńska odmiana to dla mnie klasyka, która nigdy nie wychodzi z mody. Wypieczona twarogowa masa smakuje najlepiej obsypana cukrem pudrem. Z kolei królewska wersja wyróżnia się dodatkiem ciasta czekoladowego, ścieranego na tarce i znajdującego się na spodzie i na samej górze ciasta. Środkową warstwę stanowi utarty biały ser. To smaczna alternatywa, gdy chcemy odejść trochę od wiedeńskiej klasyki. Do wypieku ciasta najlepiej sprawdzą się tortownice w prostokątnym lub okrągłym kształcie. Wyjmowane dno sprawi, że bez problemu wyjmiemy gotowy sernik na Wielkanoc z formy i podamy go na świąteczny stół.
4. Pascha wielkanocna z bakaliami
Pascha wielkanocna, przyrządzana na zimno, to tradycyjne ciasto, ale przygotowywane raczej w kuchni rosyjskiej i ukraińskiej. Na polskich stołach nie widziałam jej zbyt często. Bazą tego wschodniego przysmaku jest tłusty twaróg ucierany ze śmietaną, masłem, żółtkami jaj, cukrem i aromatem wanilii czy kardamonu. Bardzo ważne, by biały ser został dokładnie odciśnięty z serwatki – to przepis na udany deser. Pascha nie może obyć się także bez smaku bakalii oraz dodatku pomarańczowej skórki na samym wierzchu. Swoim kształtem przypomina piramidkę ze ściętym wierzchołkiem.
Silikonowe formy do ciasta nadają się również do przygotowania deserów bez pieczenia.
Takie ciasto na Wielkanoc możemy przygotować bez pieczenia! Nie jest trudne w wykonaniu, dlatego warto spróbować, jeśli do tej pory nie próbowaliśmy paschy. W nadaniu ciastu odpowiedniego kształtu pomoże nam silikonowa forma do babki, która jest na tyle elastyczne, że z łatwością wyjmiemy z niej gotowy przysmak. Nigdy jeszcze nie porwałam się na przygotowanie wielkanocnej paschy, ale kto wie… Może nadchodzące święta są do tego doskonałą okazją?
5. Makowiec z lukrem i orzechami
Makowa rolada kojarzy mi się bardziej z grudniowymi świętami, w czasie których aromat makowca komponuje się z zapachem kompotu z suszonych owoców, mandarynek i pomarańczy, a także grzybów. Nie stanowi to jednak żadnej przeszkody do tego, by upiec makowiec na Wielkanoc! Najlepiej taki mięciutki, z odpowiednio wilgotnym makiem, ze sporą dawką bakalii, bogatą warstwą lukru i kandyzowaną skórką pomarańczową na samym wierzchu. W święta nie wolno sobie niczego żałować.
Taka drożdżowa strucla makowa nie wymaga stosowania żadnej formy. Wystarczy rozwałkować płat ciasta, nałożyć na niego makową masę, ostrożnie zwinąć i owinąć roladę papierem do pieczenia. Tak przygotowane ciasto wędruje do piekarnika, gdzie nabiera rumianego koloru i zaczyna wypełniać kuchnię pięknym aromatem! Wypieczony makowiec wielkanocny najlepiej oblać lukrem lub słodką polewą z ciemnej czy białej czekolady.
6. Keks z bakaliami
Żeby bakalii stało się zadość… Do wielkanocnego śniadania zaserwujmy naszej rodzinie bakaliowy keks! To idealny dodatek do kawy lub herbaty. Lubię, gdy ciasto ma cytrynową nutę, która pozwala przełamać słodycz suszonych i kandyzowanych owoców. Do świątecznego keksu możemy dodać to, co lubimy najbardziej – posiekane suszone morele, śliwki, rodzynki, żurawinę, a także migdały i orzeszki. By dodane do ciasta bakalie nie opadły na jego spód, przed wrzuceniem ich do masy, obtaczam je w mące. Taki prosty trik sprawia, że dodatki równomiernie rozkładają się po całym keksie.
Do wypieku tradycyjnego keksu wybieram klasyczną podłużną formę – keksówkę. Może być blaszana, silikonowa lub pokryta ceramiczną powłoką. Każda z nich na pewno sprawdzi się świetnie. Upieczony keks wielkanocny możemy posypać go cukrem pudrem lub oblać lukrem. Czasami nie stosuję już żadnego z tych dodatków, bo nawet bez nich smakuje doskonale!
Silikonowa keksówka przyda się nie tylko do pieczenia ciasta, ale również chleba i pasztetu.
7. Sękacz
Jeszcze nigdy nie próbowałam wypieku sękacza na Wielkanoc. Samo ciasto jednak uwielbiam! Wysokie jak wieża, lekkie, warstwowe i przyjemnie biszkoptowe. Przed Wielkanocą zawsze kupuję kawałek takiego sękacza w cukierni. Za kupno całego gotowego ciasta trzeba zapłacić niemało, dlatego może warto zdecydować się na jego domowy wyrób? Jeśli mały kawałek okazuje się dla nas niewystarczający, to z pewnością polecam próbę własnego wypieku!
Wysokie formy silikonowe mogą posłużyć do wypieku sękacza w domowych warunkach.
Tradycyjny sękacz wypiekany był nad ogniskiem, na drewnianym, obracanym wałku. Stopniowe polewanie cienkiej warstwy ciasta, która natychmiast zastygała, nadawało mu charakterystyczny kształt. Pokrojone ciasto wyglądało niczym drzewo z sękami, stąd wzięła się jego nazwa. Trudno o ognisko we własnej kuchni, ale bez problemu znajdziemy sporo przepisów na wykonanie warstwowego ciasta prostszymi metodami! Zamiast drewnianego wałka możemy wykorzystać różne formy do ciasta, które sprawią, że sękacz wielkanocny nabierze po prostu innego kształtu
8. Szarlotka
Jabłecznik to takie ciasto, które idealnie pasuje do każdej okazji, a w dodatku można upichcić je naprawdę „na szybko”. Dlatego w mojej spiżarce zawsze znajdzie się słoik z jabłkami na szarlotkę, by w każdej chwili wykonać to pyszne i proste ciasto. Mam wrażenie, że przepisów na jabłecznik jest tyle, ile babć i cioci na świecie! „Szarlotka Cioci Lusi”, „Jabłecznik Babci Stasi”, „Wielkanocy Jabłecznik Cioci Hani” i tak dalej, i tak dalej… Jeśli poszukujecie sprawdzonego sposobu na świąteczne ciasta wielkanocne, już wiecie do kogo dzwonić. Dla mnie najlepiej smakuje z dodatkiem cynamonu, kruszonką na wierzchu i oprószone cukrem pudrem. Do wypieku używam zawsze sporej prostokątnej formy do ciasta, która pozwala przygotować wystarczająco dużo pysznego jabłecznika!
9. Colomba – włoski przysmak wielkanocny
Wielkanocne i włoskie wypieki świąteczne? Czemu nie! Warto spróbować czegoś nowego i poczuć się jak we włoskiej familii, która również obchodzi Wielkanoc. Colomba to taka wielkanocna drożdżówka z dodatkiem nieblanszowanych migdałów i kandyzowanej skórki pomarańczowej, a także obsypana granulowanym cukrem. Tradycyjnie, do wypieku ciasta używa się foremek, które mają nadać ciastu kształt gołębicy z rozłożonymi skrzydłami. Ale formy o okrągłym kształcie również będą dobre! Przygotowania do wypieku takiego włoskiego przysmaku, najlepiej rozpocząć odpowiednio wcześnie, bo ciasto odstawia się do wyrośnięcia parę razy i to na kilka godzin. Warto jednak spróbować i zaskoczyć naszych gości, serwując im słodkie drożdżowe ciasto z ciekawymi dodatkami i włoskimi korzeniami.
10. Baranek wielkanocny z ciasta
Na stole zastawionym wielkanocnymi babkami, mazurkami, sernikami czy keksami, zabrakło najważniejszego – baranka wykonanego z ciasta! To przecież symbol łagodności i niewinności oraz Zmartwychwstałego Chrystusa. Do koszyka ze święconką możemy włożyć mniejszego baranka z masła, marcepanu, masy cukrowej lub czekolady, a na świątecznym stole honorowe miejsce może zajmować większy baranek, wykonany z biszkoptowego ciasta.
Do takiego wypieku wcale nie potrzebujemy artystycznego zmysłu! Forma na baranka wielkanocnego pozwoli nadać ciastu odpowiedni kształt. A z jakiego ciasta najlepiej piecze się baranka na Wielkanoc? Znalazłam wiele przepisów na taki wypiek, a w tym ciasto podobne do babki piaskowej – zrobione z mąki, jajek, miękkiego masła, proszku do pieczenia, cukru i szczypty soli oraz odrobiny startej skórki cytryny. Tak wypieczonego baranka można ozdobić czekoladową polewą lub białym lukrem i ustawić wśród zielonych gałązek bukszpanu. To nie tylko słodki wypiek, ale i ciekawa ozdoba stołu. Aż szkoda jeść!
Mam nadzieję, że lista tradycyjnych wypieków wielkanocnych pozwoli Wam urozmaicić dania na świątecznym stole. Warto spróbować czegoś nowego, bo ciasta na Wielkanoc są proste w przygotowaniu – wystarczą odpowiednie składniki, formy do ciasta i chęci do wypieków. Nawet popularną babkę wielkanocną możemy przygotować w inny sposób, ugotować w specjalnej formie lub wypiec w fantazyjnym kształcie. Aż trudno się zdecydować, jakie ciasta powinniśmy zrobić na Święta Wielkanocne… Każde zapowiada się smakowicie!
A jakie jest Twoje ulubione ciasto na Wielkanoc? 🙂 Przesłodki mazurek, bakaliowy keks, a może coś zupełnie innego?
